Περί Γλώσσας και Διάνοιας

Ο άνθρωπος, αφού προικίστηκε από το Θεό με πνευματικά και σωματικά χαρίσματα, το «συλλογίζεσθαι», το «κρίνειν», αλλά και τη διάνοια και τη γλώσσα, που τον βοηθούν να παράγει αξιόλογα πνευματικά και υλικά δημιουργήματα, είναι το ον, που ξεχωρίζει από τα θεία πλάσματα και τα λοιπά ζώα. Συνήθως, απ’ ό,τι λέγεται, ο εκάστοτε άνθρωπος ζει αντιμετωπίζοντας όσο γίνεται ανώδυνα τα καθημερινά προβλήματα και χρησιμοποιώντας γι’ αυτό και τη γλώσσα και τη διάνοιά του. Επιπλέον, η πείρα και η εμπειρία, που ‘χουν αποκομίσει και του κληροδότησαν οι προηγούμενες γενιές, για να επιλέξει τον τάδε ή τον δείνα δρόμο, τον βοηθούν να συνυπάρχει με τους συνανθρώπους του και να επιβιώνει στον κάθε λογής «ανταγωνισμό», που – εκούσια ή ακούσια – υφίσταται, καθημερινά, τριγύρω του…
Δεν υπάρχει άνθρωπος αλάνθαστος ή ολόκαλος. Το ζητούμενο είναι η διάνοιά του να βοηθά τον άνθρωπο να διώξει κάθε κακία από μέσα του και να διδάσκεται , να (μπορεί να) διορθώνεται απ’ τα λάθη του, στα οποία άθελά του υποπίπτει ή η έχθρητα προς τους άλλους και η ζήλια τον παρασέρνουνε και τον σπρώχνουνε ως άβουλο. Στα λάθη του συγκαταλέγω, δίχως άλλο, και την καλλιέργεια αντικοινωνικών παθών, που – αντί να συμφιλιώνουνε τις κοινωνίες και τους λαούς – τους διχάζουνε. Κι ως τέτοια πάθη εγώ λογαριάζω την αρχομανία, τη φιλοχρηματία, τη ζηλοφθονία, το φανατισμό, την κακοβουλία κ.α.
Η ανθρώπινη ζωή δεν είναι σταθερή, δεν είναι άφθαρτη ή αιώνια. Μεταβάλλεται συνεχώς, είναι φθαρτή και με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξεως. Χαραχτηρίζεται από τις συνεχείς και επίμονες ανθρώπινες απόπειρες να φτάσουμε ως τη βρύση της ευτυχίας και της επιτυχίας και περιλαμβάνει, σε κυκλική επαναλαμβανόμενη (περιοδική) μορφή, πλάνες, χαρές, αποτυχίες και λύπες, νέες χαρμόσυνες στιγμές. Για να μάθουν, όμως, οι κατοπινές γενιές μήτε να χαίρουνται υπέρμετρα, μήτε να λυπούνται υπερβολικά, γιατί όλα είναι εφήμερα και παροδικά επί της γης και το χρήμα και φτώχια, η δόξα και η περιφρόνηση, η φιλία και η έχθρητα και ο γλυκύς ή πικρός λόγος, χρειάζεται η γλώσσα των τωρινών να τους κληροδοτήσει γραπτά ή προφορικά «χνάρια» και «πατημασιές».
Και θα ‘ναι γραμμένα ή ειπωμένα έτσι τα λόγια των προπατόρων, ώστε να μη μοιάζουνε μ’ ένα «σκοταδιστικό ηθικοπλαστικό κήρυγμα», ξεπερασμένο απ’ τα χρόνια• θα πρέπει να θυμίζουν ένα σοφό, πολύπειρο δάσκαλο, όπως το Θουκυδίδη με την «Ιστορία» του ή τον Αριστοφάνη με τις κωμωδίες του. Θα πρέπει να ‘ναι σαν ένα πλατύ ανιδιοτελές χαμόγελο και μιαν μεγάλη, μεστή απ’ αληθινή αγάπη κι ορθάνοιχτη αγκαλιά προς όλους όσοι μας περιβάλλουν. Αν και όπως λέει, εάν θυμάμαι καλά, και το τραγούδι: «Για την αγάπη όσα κι αν δίνεις είναι λίγα, και μην περιμένεις ανταμοιβή!»